Όρος  Bαράσοβα ή Χαλκίς
Μακρόχρονη ιστορία έχει  ο ορεινός όγκος της       Βαράσοβας η οποία πιστεύεται ότι πήρε το όνομά της από το βασιλιά Βάρα, που ζούσε στην περιοχή.  Άλλες εκδοχές λένε ότι το όνομα είναι σλαβικό και σημαίνει «ο τόπος του χαλκού», ή «ο τόπος που τον βαράει ο αέρας».
     Η Bαράσοβα   είναι ένας συμπαγής τρίκορφος ορεινός όγκος. Η ψηλότερη κορυφή της είναι 914 μ.  ονομάζεται Σφυρί και  συμβολίζεται με το κολωνάκι  (τριγωνομετρικό σημείο-Trigonometrical point) της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού. Σε μερικά σπήλαια της Βαράσοβας υπάρχουν σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Το κράτος με απόφασή του θεώρησε το βουνό ως τόπο ιστορικό και ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.
     Κατά τα βυζαντινά χρόνια και την Τουρκοκρατία  λόγω των πολλών εκκλησιών, μοναστηριών και ασκηταριών των μοναχών  που βρίσκονταν στη περιοχή  της Βαράσοβας ( περίπου  72 ), την αποκαλούσαν και ως  «Άγιο Όρος της Ρούμελης», «Άθως της Δυτικής Στερεάς Ελλάδος» και «Ιερό Βουνό».
     Σε ύψος περίπου  835 μέτρων και μέσα σε ένα τοπίο με βελανιδιές στη ανατολική πλευρά του βουνού υπάρχει πηγάδι με νερό. Στα νότια και νοτιοδυτικά οι πλαγιές καταλήγουν απότομα  στη θάλασσα, διαμορφώνοντας απότομες ακτές με άγρια , συναρπαστική ομορφιά όπου βρίσκεται και ο οικισμός του Κρυονερίου. Προς τα δυτικά της Βαράσοβας το ύψος και η πλαγιά της επιτρέπει την ελεύθερη πτήση με αλεξίπτωτο πλαγιάς.
     Η Βαράσοβα θεωρείται ως ένα από τα καλύτερα αναρριχητικά βουνά της  Ελλάδας αφού  το μέρος μπορεί να ικανοποιήσει και τους πλέον απαιτητικούς αναρριχητές. Γιαυτό, κάθε άνοιξη, που οι θερμοκρασίες των ασβεστολιθικών βράχων είναι ιδανικές, πολλοί ορειβατικοί σύλλογοι αλλά και μεμονωμένες ομάδες ορειβατών από την Ελλάδα και το εξωτερικό απολαμβάνουν τις  ορειβατικές διαδρομές.
 
     Ο Κ. Α. Στασινόπουλος στο βιβλίο του «ΟΙ  ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΤΑΙ» Αθήνα 1926 στη σελίδα 80 γράφει για την Βαράσοβα.:
«Το σύνθημα της επιθέσεως εδόθη το μεσονύκτιον 25 Ιουλίου με πυράν , την οποίαν άναψαν εις την Βαράσοβαν, Ανταποκρίθηκαν και οι πολιορκούμενοι με πυράν, την οποίαν άναψαν εντός της πόλεως. Και την τρίτην ώραν της νυκτός 500 υπό τους στρατηγούς Καραισκάκην και Κίτσον Τζαβέλλαν, επετέθηκαν εκ των όπισθεν του εχθρού.»
 
     Ο Μεσολογγίτης ποιητής Κωστής Παλαμάς γράφει για τη Βαράσοβα:
 « …Σʼ Είχα αγαπήσει μια φορά, Βαράσοβα της Ρούμελης, σας ονειρεύομαι, ω κορφές, και του Μοριά ακρογιάλια….».
 
     Και σε άλλο ποιήμά του γράφει:
«…Και πίσω από Βαράσοβες και του ζυγού τα πλάγια
τα μάτια μου τετράψηλες κορφές τα μαγνητίζουν,
και πέρα απʼ τα βαλτόνερα που με λαγοκοιμίζουν
οι πολιτείες, τι θάλασσες που δεν τις βάζει ο νούς!..»
 
     Και συνεχίζει ο συμπατριώτης μας  ποιητής Μιλτιάδης Μαλακάσης
«…Η στουρναρόπετρα βαριά Βαράσοβα, όπου κρύβει
όρνια κι αϊτούς και κάπρους μια φορά, το λυγοπλεγμένο σας, στο φρύδι της, καλύβι, 
τόχε ανοιγμένο πάντα, να σας καρτερά…».

Βαράσοβα
Ptisi_varasova

Ποταμός Εύηνος ή Φίδαρης
  O Εύηνος πηγάζει από τα όρη Βαρδούσια στα σύνορα των νομών Αιτωλοακαρνανίας και Ευρυτανίας και αφού δεχθεί τα νερά πολλών χειμάρρων αλλά και των παραποτάμων του (Κότσαλος, Φιδάκια, Πόριαρης και Γιδομαντρίτη) μετά από 113 χλμ. διέρχεται από τα δυτικά της Τοπικής κοινότητας Γαλατά της Δ. Ε. Χάλκειας και  ανατολικά της Τοπικής Κοινότητας Ευηνοχωρίου του Δήμου Μεσολογγίου που έχει πάρει και το όνομά του από το ποτάμι  και εκβάλλει στον Πατραϊκό ( Kαλυδώνιο ) κόλπο.
     Σύμφωνα με τους μύθους και θρύλους της αρχαίας Ελλάδας, το ποτάμι οφείλει το όνομα του στο βασιλιά των Αιτωλών Εύηνο, ο οποίος πνίγηκε στα νερά του, όταν καταδίωκε τον Ίδα, που του είχε κλέψει την κόρη του Μάρπησσα.
     Ο Εύηνος ποταμός είναι γνωστός από το πέρασμα του Ηρακλή του μεγαλύτερου ήρωα της ελληνικής μυθολογίας  και της Δηιάνειρας. Όταν ο Ηρακλής έφθασε στην Καλυδώνα, η οποία βρισκόταν δυτικά του Ευήνου ποταμού και βόρεια του σημερινού Ευηνοχωρίου, πήγε στον βασιλιά Οινέα και του ζήτησε το χέρι της κόρης του, της Δηιάνειρας, αλλά εκεί ο Ηρακλής βρήκε έναν τρομερό αντεραστή τον Αχελώο, το θεό τού φερώνυμου ποταμού. Μετά από μάχη ο Αχελώος νική- θηκε από τον Ηρακλή και ο Οινέας έδωσε την κόρη του στον Ηρακλή.
     Ο Ηρακλής μετά το γάμο του με τη Δηιάνειρα, κόρη του βασιλιά Οινέα, έμεινε για ένα χρονικό διάστημα στο παλάτι του Οινέα. Μια μέρα, στο τραπέζι χτύπησε το γιο του Αρχιτέλη, τον Εύνομο,  γιατί το παιδί τού  έδωσε να πλύνει τα χέρια από το νερό που ήταν για τα πόδια. Το βάρεσε δυνατά όπου και πέθανε. Ο Ηρακλής αναγκάστηκε να φύγει από  την Καλυδώνα και να πάει με την γυναίκα του στην Τίρυνθα. Πηγαίνοντας, έφθασε στον ποταμό Εύηνο. Εκεί ο κένταυρος Νέσσος πέρναγε με πληρωμή τους διαβάτες  από το τρικυμισμένο ποτάμι. Ο Νέσσος προ- σφέρθηκε να περάσει   τη Δηιάνειρα στην αντίπερα όχθη και ο Ηρακλής την κάθισε πάνω στη ράχη του κένταυρου. Εκείνος πέταξε στην απέναντι όχθη το ρόπαλο και το τόξο του και πέρασε κολυμπώντας το φουρτουνιασμένο ποτάμι. Σαν έφθασε ο Ηρακλής στον όχτο, άκουσε ξαφνικά τη Δηιάνειρα να του ζητάει βοήθεια γιατί ο κένταυρος, μαγεμένος από την ομορφιά της, ήθελε να την αρπάξει και να φύγει. Τότε ο Ηρακλής τέντωσε το τόξο και μία θνητοφάγα σαΐτα πέταξε και μπήχτηκε στη ράχη του Νέσσου  η μύτη της βγήκε από το στέρνο του. Πληγωμένος θανάσιμα, σωριάστηκε στα γόνατα ο κένταυρος. Το αίμα του έτρεχε ποτάμι. Δεν ήθελε να πεθάνει, δίχως να εκδικηθεί. Μάζεψε από κάτω το αίμα και το έδωσε στη Δηιάνειρα λεγοντάς της:
« Ω! κόρη του Οινέα, εσύ είσαι ο τελευταίος άνθρωπος που πέρασα από τα κυματοδαρμένα ρέματα του ποταμού Ευήνου. Πάρε το αίμα μου και φυλαξέ το ………» «Ο Ηρακλής και η Δηιάνειρα έφθασαν στην Τίρυνθα και έζησαν εκεί ………»
     Είναι γνωστή η ελαιογραφία του J. F. Lagrenet, 1755, που φυλάσσεται στο Μουσείο του Λούβρου, στο Παρίσι. Σ’ αυτή την ελαιογραφία ο κένταυρος Νέσσος, αρπάζοντας τη Δηιάνειρα διασχίζει τον Εύηνο ποταμό, ενώ, από την απέναντι όχθη ο Ηρακλής τον τοξεύει για να υπερασπιστεί τη γυναίκα του.  Με το πέρασμα των αιώνων ο Εύηνος, με το πλούσιο προσχωματικό του έργο (μαζί με τον Αχελώο) βοήθησαν στη δημιουργία της Λιμνοθάλασσας. Η παραποτάμια βλάστηση είναι πλούσια από πλατάνια, λεύκες, φράξους, πικροδάφνες και λυγαριές. Στην περιοχή της κοίτης του αναπτύχθηκε μεγάλος πολιτισμός, που τον καταμαρτυρούν τα αρχαιολογικά ευρήματα (πελασγικοί και μυκηναϊκοί οικισμοί). Ο Εύηνος είναι επίσης γνωστός για τα πέτρινα γεφύρια, τις αερογέφυρές του, αλλά και για τους νερόμυλους, και τις νεροτριβές . Ο Γάλλος περιηγητής Φραγκίσκος Πουκεβίλ, στο «Ταξίδι στην Ελλάδα» αναφέρεται στον Εύηνο: «Στο ένα χιλιόμετρο από κει, πέρασα με τη συνοδεία μου το πρώτο παρακλάδι του Εύηνου ή Φίδαρη. Την εποχή των βροχών είναι φοβερός και θυελλώδης, όπως διαπίστωσα από τις καταστροφές που προκαλεί και τους ογκόλιθους που κατεβάζει, αλλά εκείνη τη στιγμή που τον έβλεπα ο ανώμαλος βυθός του καλύπτονταν μόνο από εξήντα εκατοστά νερού.» Η συγγραφέας μας Ελένη Χωρεάνθη στο «Μεσολόγγι η πολιτεία του νερού» γράφει για το «φιδίσιο» ποτάμι:»Ο Εύηνος ακούραστος κουβαλητής, κατέβαζεν ανέκαθεν χώματα και κροκάλες από τα βουνά και τ’ άφηνε στο μυχό του κόλπου και με τον καιρό γίνηκαν τα ρηχά κι έπειτα οι στεριές και τα νησόπουλα που τράβηξαν τους ψαράδες και τους Δαλμάτες πειρατές και στέριωσαν την πολιτεία στο νερό.
Προκειμένου να ενισχυθεί η υδροδότηση της μείζονος περιοχής της Αθήνας, κατασκευάσθηκε ένα από τα μεγαλύτερα έργα στο νομό,  το φράγμα και η σήραγγα Ευήνου – Μόρνου. Η έναρξη των εργασιών έγινε το 1982 και το έργο ολοκληρώθηκε το 2002. Το φράγμα που κατασκευάστηκε στη περιοχή Αγ. Δημήτριος είναι χωμάτινο και υψώνεται στα 122 μ., ενώ η σήραγγα έχει συνολικό μήκος 29,3 χλμ. και εσωτερική διάμετρο επένδυσης 3,5 μ. Με το έργο αυτό παρέχονται περίπου 220 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού ετησίως για την υδροδότηση της Αθήνας, ποσότητα η οποία αντιστοιχεί περίπου στο 25% της συνολικής παροχής του Ευήνου.
     Ο υδροβιότοπος του Ευήνου προστα-τεύεται ως διεθνούς σημασίας από τη σύμβαση RAMSAR, ως περιοχή ειδικής προστασίας από την οδηγία 79/409/ΕΟΚ και ως ειδικά προστατευόμενη περιοχή ( σύμβαση Βαρκελώνης ). Αναφέρεται επίσης σε διεθνείς και ευρωπαϊκούς καταλόγους βιοτόπων – υγροτόπων.
     Ο Εύηνος είναι ιδανικός για αθλητικές δραστηριότητες όπως το κανόε – καγιάκ και το ράφτινγκ. http://www.evinosriver.gr/
Στην περιοχή της γέφυρας του Μπανιά έχουν δημιουργηθεί σύγχρονες εγκαταστάσεις, οι πιο ολοκληρωμένες στην Ελλάδα μετά τις αντίστοιχες ολυμπιακές της Αθήνας. Οι επισκέπτες της περιοχής του Ευήνου ασχολούνται επίσης με την πεζοπορία, την ορειβασία, το ποδήλατο βουνού και την ιππασία.
     O ποιητής Κωστής Παλαμάς έγραψε για τον Εύηνο ή Φίδαρη :
«Και ως εδώ ανυπόταχτη με το καημό η ψυχή του και ως τους γιαλούς που τους μαλώνει ο Φίδαρης».
     Ο ποιητής Μιλτιάδης Μαλακάσης έγραψε για τον Εύηνο ή Φίδαρη :
«Περνά καβάλα . Ο Φίδαρης σελαγισμός του Ευήνου μου δείχνει τον κλειστόν ανθό τού τραγικού μου κρίνου κι αργότερα ξεφύλλισε στον ποταμό ενός θρόνου».